De prijs opbouw van een eerlijk en duurzame shirt; hoeveel duurder is het?

Het is een klacht die we maar al te vaak horen: ‘Ik wil wel duurzame en eerlijke kleding kopen, maar het is zo duur... Ik kan het gewoon niet betalen”. Het is het stereotype van duurzaam, het kan niet anders dan duur zijn. Dit is natuurlijk niet altijd waar en het ligt er geheel aan waar je het mee vergelijkt. Geen duurzaam merk kan natuurlijk concurreren met de Primark maar met de Mango lukt vaak best wel. Toch is het zo dat eerlijk en duurzaam vaak toch iets prijziger betekent en in deze blog leggen we uit waarom en wat te verwachten is voor de prijs van een duurzaam en eerlijk shirt vergeleken met een ‘normaal’ shirt.

Prijsopbouw van een shirt

De Schone kleren Campagne heeft in 2014 een prachtig onderzoek gedaan waar precies in staat wat de prijs opbouw is van een T-shirt (hier vind je het rapport). Je kunt zien dat maar een heel klein deel hiervan bij de kledingarbeider en de fabriek terecht komt. Maar wat kost het nou om een duurzaam shirt te maken?

Een leefbaar loon

In lage loonlanden krijgen de arbeiders meestal minimum loon. In India (zoals in het voorbeeld van de Schone Kleren Campagne) krijgen de mensen minimum loon van ongeveer 4.370 roepies per maand. Dat is 27% van een leefbaar loon. Een merk dat dus zorgt dat alle werknemers een leefbaar loon krijgen verhoogt zijn arbeidskosten van (in het geval van dit voorbeeld) €0,18 naar €0,67 per shirt.

Fabriek van People Tree, waar mensen werken voor een leefbaar loon en onder goede werkomstandigheden.

Een veilige en hygiënische werkplek

Eerlijke handel betekent niet alleen dat de arbeiders een leefbaar loon worden betaald. Het betekent ook dat ze werken onder veilige en hygiënische werkomstandigheden op normale tijden. Dit maakt de kosten van de fabriek per shirt dus ook duurder. De andere mensen die in de fabriek werken, maar niet als kledingarbeider, moeten daarnaast ook een leefbaar loon krijgen. Als je kijkt naar de slechte omstandigheden waarin er wordt gewerkt in de mode industrie zou je een ruwe schatting kunnen maken dat de prijs van de fabriek ook maar 27% van wat een ethische fabriek zou kosten. Dit brengt de prijs van de fabriek naar ongeveer €4,26 per shirt.

Certificeren van je fabrieken om eerlijke handel te garanderen

Als je als merk vervolgens wilt uitdragen dat je kleding echt eerlijk is geproduceerd of als je als merk zelf zekerheid wilt dat er eerlijke productie is, dan moet de fabriek gecertificeerd zijn. Een Fairtrade certificering kost minimaal 1.500 euro en dat moet ook nog eens elk jaar vernieuwd worden wat vaak weer een extra 200 euro per jaar kost. Het was erg moeilijk om te vinden hoeveel dit uiteindelijk zou bijdragen in de kosten van een T-shirt. Daarom is deze voor het gemak niet meegenomen in de totaalberekening van het shirt.

Duurzame materiaalkosten en hoge verwachtingen

Organisch katoen is al snel twee keer zo duur als regulier katoen dit komt omdat er meer vaardigheid, meer land en mensen voor nodig zijn om het te produceren. Dit geldt ook voor veel andere duurzamere stoffen. Door meer gecontroleerde processen te hebben en goed om te gaan met afvalstoffen wordt de productie duurder en daarmee ook de prijs van de stoffen. Als je naar reguliere stoffenwinkels kijkt dan zie je organisch katoen twee keer zo duur is als ‘normaal’ katoen. En dit zijn stoffen die niet gecertificeerd zijn dus dit kan nog duurder worden.

Als we de materiaal prijs uit het onderzoek van de Schone Kleren campagne verdubbelen komen we uit op €6,80. Hierin is nog niet meegenomen dat men vaak van duurzame mode verwacht dat de kwaliteit ook veel hoger is. Voor goede kwaliteit zal er dus misschien nog wel meer geïnvesteerd moeten worden.

Geen massaproductie want dat is ook duurzamer

Uit het kostenplaatje dat wordt geschetst door de Schone Kleren Campagne zie je dat ongeveer 12% van de prijs van een shirt zit in hoeveel een kledingmerk zelf krijgt. Dit betekent dus dat een merk dat meer produceert, meer verdient (als ze het kunnen verkopen natuurlijk). Dit zorgt ervoor dat massa productie erg aantrekkelijk is. De volle 12% zullen ze niet nodig hebben om zichzelf te onderhouden en ze kunnen lekker veel uitgeven aan marketing waardoor ze weer kunnen groeien. Veel duurzame merken houden niet van massa productie. Het is niet een duurzame praktijk en het maakt je productie keten veel moeilijker om transparant te houden. Daarnaast betekent het ook dat er een grotere kans is dat er een hoop moet worden weggooid en met de hogere productie kosten kunnen duurzame merken zich dat niet permitteren. Veel duurzame merken hebben hierdoor nauwelijks marketing budget, omdat alles in de productiekosten gaat en personeel.

Marges van winkels, we doen de prijs keer 2,5

Bij het inkopen van kleding rekenen winkels meestal een marge van 2,5. Dit betekent dat als alle kosten bij elkaar worden opgeteld om het shirt te maken, te transporteren, en het merk zelf te betalen, dat het geheel nog eens maal 2,5 moet worden gedaan zodat de winkel er nog aan verdient. Dit lijkt oneerlijk omdat de winkel er dus van het hele T-shirt met meer dan de helft vandoor gaat. Dit is natuurlijk ook niet waar. Winkels kunnen veel minder kleding verkopen dan een merk en de kosten van werknemers en winkelpanden zijn natuurlijk veel duurder in Nederland. Winkels kunnen dus ook niet echt schuiven in deze marges.

En daarom is het dus duurder

Als je er dus vanuit gaat dat een product eerlijk wordt geproduceerd en er milieuvriendelijk stoffen worden gebruikt, maar de transportkosten hetzelfde blijven dan kun je de kosten van een shirt berekenen. Aangezien veel duurzame merken proberen niet aan tussenhandel te doen is die koste eruit gelaten:

Arbeider:             €0,67
Overhead:           €0,27
Fabriek:               €4,26
Transport:           €2,19
Materiaal:           €6,80
Merk:                    €3,61

Totaal:                  €17,04

Als we daar dus nog een marge van 2,5 op moeten zetten dan wordt het shirt dus €42,60.

Dit is natuurlijk een hele ruwe calculatie en dit geldt natuurlijk niet voor alle kleding. Er zijn zeker ook eerlijke en duurzame T-shirts te verkrijgen voor maar €15,-. Het is vast ook mogelijk om goedkopere materialen te verkrijgen en te besparen op het aandeel dat het merk zelf krijgt. Je kan er voor kiezen als merk om je producten niet in een winkel te leggen zodat je je niet aan de marges hoeft te houden, maar dit maakt het ontzettend moeilijk om te concurreren. Er kan aan alle kanten gesneden worden maar uiteindelijk zit je als duurzaam en eerlijk merk aan een veel hogere ondergrens vast qua prijs.

Duurzame mode is dus niet persé duur, we zijn gewoon gewend aan kleding die veel te goedkoop is. En zolang we deze kleding ‘normaal’ blijven noemen veranderen we nooit wat de norm is. We moeten dus onze mentaliteit veranderen!

Gerelateerde artikelen

• Waarom we de conscious collectie van H&M niet op onze website hebben
• Dit zijn onze favoriete betaalbare merken

Project Cece is een verzamelwebsite voor eerlijke en duurzame kleding. Door de leukste merken en winkels op één website te verzamelen maken we het makkelijker om duurzame mode te vinden. Neem eens een kijkje in onze shopsectie!

---