Gastblog: Waarom "natuurlijk" niet altijd duurzaam is

Dit is een gastblog van Gittemary Johansen, een fulltime voorvechter van duurzaamheid, schrijfster en maker van online cursussen. Haar online cursus is het perfecte startpunt voor je duurzame reis. Met deze gastblog krijg je een voorproefje van wat Gittemary qua kennis te bieden heeft. Haar cursus is nu beschikbaar voor slechts 19 €. Lees meer over Gittemary en haar cursus onderaan deze blog.

Waarom "natuurlijk" niet altijd duurzaam is

Duurzaam leven betekent áltijd natuurlijk leven. Toch? Ik denk dat er meer achter zit dan natuurlijk = goed en onnatuurlijk = slecht, want zoals bij elke complexe kwestie is het nooit zo simpel en kun je dit dus ook niet zien als een spiekbriefje voor duurzaam leven. Daarom wil ik het hebben over enkele van de belangrijkste problemen met natuurlijke vezels en over dat het argument dat ze duurzaam zijn vaak alleen berust zijn op het feit dat ze natuurlijk zijn en niets anders. Begrijp me niet verkeerd, veel dingen die natuurlijk zijn, zijn ook duurzaam, zoals het verbouwen van biologische groenten in je achtertuin in plaats van geïmporteerde groeten te kopen die van de andere kant van de wereld komen. Dat is beslist duurzamer. Maar in veel andere gevallen is het niet zo eenvoudig. Om je te helpen de meest duurzame keuze te maken ga ik het proberen om wat licht te werpen op enkele van de problemen met natuurlijke vezels.

Wanneer een bedrijf dat katoenen T-shirts maakt, gaat adverteren voor de duurzaamheid van hun producten, is het zeer waarschijnlijk dat ze deze als 'natuurlijk' zullen bestempelen. Katoen heeft dan ook veel voordelen, het is biologisch afbreekbaar en er worden geen microplastics afgegeven bij het wassen of dragen van de kleding, wat wel gebeurt bij synthetische stoffen zoals polyester. Maar dat betekent niet dat alles over katoen oké is. De katoenindustrie is de grootste verbruiker van pesticiden en insecticiden ter wereld. Wanneer katoen tot kleding wordt verwerkt, worden veel chemicaliën gebruikt om het materiaal te verven, zacht te maken en in de gewenste look te geven. Vooral in fast fashion leiden al deze praktijken tot watervervuiling, gevaarlijke werkomgevingen, verlies van biodiversiteit en nog veel meer. Dus als de productie van een katoenen overhemd schadelijk is voor mens en milieu, is het dan echt duurzaam? Sterker nog, kunnen we het nog natuurlijk noemen? En is er een betere manier om kleding te maken?

Ik denk dat we moeten beginnen met kijken naar hoe we kleding produceren voordat we gaan kijken of het natuurlijk is (en wat dat nu zelfs betekent), en vooral voordat we er een duurzame waarde aan geven. Of een materiaal al dan niet natuurlijk is, wordt naar mijn mening volledig achterhaald als het kledingstuk in een sweatshop wordt geproduceerd. In die zin kan 'natuurlijk' worden gebruikt als een marketingtool (en een goedkope ook) om complexe vragen van de consument zoals 'welke chemicaliën zijn gebruikt om deze kleur te maken' en 'hoe gaat uw fabriek om met gifstoffen? en afvalwater? " "Betaalt u uw werknemers een eerlijk loon", en "Hoeveel kleren gooit u weg?" meteen te beantwoorden met "natuurlijk betekent duurzaam, stel alstublieft geen vragen meer."

Aan de ander kant moeten we het ook over polyester hebben. Polyester is een synthetisch materiaal gemaakt van petroleum, ook wel plastic genoemd. Bij de productie van polyester komen zowel enorme hoeveelheden CO2 als methaan vrij (een broeikasgas dat 25 keer krachtiger is dan CO2). Polyester is zo onnatuurlijk als maar kan, en wat een toeval, het is ook niet duurzaam. Wanneer we onze polyester kleding dragen en wassen, komen er microplastics vrij. Een waslading polyester kleding meer dan 20.000 afzonderlijke stukjes microplastic vrijgeven. Deze stukjes zijn zo klein dat de meeste filters ze niet oppikken, dus ze komen automatisch in de oceanen en de rivier terecht, met gevolgen voor zowel dieren als mensen. Polyester is een van de meest gebruikte materialen in de kledingindustrie, samen met katoen, en het wordt vooral in de fast fashion veel gebruikt, omdat het goedkoop te maken is. Maar als het eenmaal gemaakt is, geeft het grote problemen. Polyester is onmogelijk te recyclen, moeilijk te repareren en als gevolg daarvan belandt de meeste afgedankte kleding gewoon op stortplaatsen waar ze nooit biologisch worden afgebroken.

Dus is dat alles waar je uit kunt kiezen qua synthetische en natuurlijke materialen? Natuurlijk niet!

Tencel® is waarschijnlijk een materiaal waar je al van hebt gehoord als je geïnteresseerd bent in de nieuwste 411 eco-modematerialen. Er zijn verschillende interessante dingen over dit materiaal. Allereerst is het helemaal geen materiaal. Het is een merk. Het materiaal is een soort lyocell en het soort dat we Tencel® noemen, is eigendom van Lenzing Fibres in Oostenrijk. Waar we heldere natuurlijke vezels hebben zoals katoen, hennep, wol etc. en heldere synthetische vezels zoals polyester en nylon, valt Tencel® ergens tussen die twee categorieën in (net zoals viscose). Het is gemaakt van bewerkte houtpulp en heeft verschillende milieuvoordelen. Lyocell heeft bijvoorbeeld een stuk minder grondstoffen, water en pesticiden nodig om geproduceerd te worden dan katoen, en is ook biologisch afbreekbaar, in tegenstelling tot synthetische vezels zoals polyester.

In werkelijkheid vertaalt een 'natuurlijk' product zich dus niet per sé naar een duurzaam product, en ook al zijn er steeds meer manieren zijn om de bovengenoemde nadelen te counteren, zoals nieuwe technologieën zijn die de kledingindustrie optimaliseren, certificeringen van derden die een ethische productie van biologisch katoen garanderen, en waszakken die microplastics wegfilteren. Het beste wat we als consumenten kunnen doen om ervoor te zorgen dat hun kleding duurzaam is, ongeacht het materiaal, is ervoor te zorgen dat er niet té veel kleding wordt gemaakt door alleen te kopen wat we nodig hebben. De belangrijkste reden waarom de kledingindustrie in de top vijf van meest vervuilende industrieën ter wereld staat, is omdat er veel te veel kleding wordt gekocht. Als we gebruiken wat we hebben, het repareren of upcyclen als het kapot is, tweedehands kopen, alleen kopen wat we nodig hebben, outfits keer op keer hergebruiken, echt duurzame merken ondersteunen en investeren in eerlijke arbeid en kwaliteit, dan zal onze hele garderobe kwalificeren als duurzaam, ongeacht het materiaal.

Gittemary Johansen, is een fulltime voorvechter van duurzaamheid, schrijfster en maker van online cursussen. Ze heeft een diploma Engels en Cultuur, maar werkt al meer dan vijf jaar in duurzaamheid en activisme. Gittemary gebruikt haar sociale mediaplatforms om te laten zien hoe ze haar dagelijkse leven als een zero-waster leidt en creëert makkelijk te volgen content die het voor jou makkelijk maakt om haar voorbeeld te volgen waar het past in jouw levensstijl. Ze werkt ook nauw samen met veel organisaties en ngo's om te vechten voor sociale problemen en om de duurzaamheid hoger op de politieke agenda te krijgen. In haar online cursus over duurzaam leven bij de International Open Academy gaat Gittemary in op de mythes over plastic en vervuiling, biedt ze bronnen voor het vinden van de feiten over bedrijven die beweren duurzaam te zijn, en legt ze uit over duurzaamheid op een manier die het direct toepasselijk maakt in je eigen leven en je helpt bij de overgang naar een duurzamere levensstijl. Geen zorgen, je hoeft niet in een keer zero-waste, maar Gittemary biedt goede handvaten om kleine aanpassingen te maken in je leven die een grote impact hebben op de wereld.

Gerelateerde artikelen:

• Waarom keurmerken belangrijk zijn maar ook misleidend kunnen zijn
• Greenwashing: wat het is en hoe je het herkent
• Minder microplastic in oceanen: hoe jij daarvoor kan zorgen

Project Cece is een verzamelwebsite voor eerlijke en duurzame kleding. Door de leukste merken en winkels op één website te verzamelen maken we het makkelijker om duurzame mode te vinden. Neem eens een kijkje in onze shopsectie!

---