De anti-wegkijkwet (EUCSDDD): Het Europees Parlement stemt vandaag over een wetsvoorstel dat eerlijke productie verplicht maakt

Vandaag stemt het Europees Parlement over een wet die ook wel de ketenverantwoordelijkheidswet wordt genoemd. De wet stelt bedrijven die hun producten willen verkopen op de Europese interne markt verantwoordelijk voor misstanden in hun productieketen. Groots dus!

Wat houdt de wet in?

De wet verplicht bedrijven die hun producten op de Europese markt willen verkopen om schadelijke effecten op mens en milieu in hun hele productieketen te onderzoeken, te voorkomen en op te lossen. In plaats van het huidige systeem waar pas na aangetoonde misstanden wordt gekeken hoe dit opgelost kan worden, zouden bedrijven wettelijk verplicht worden om zich pro-actief in te zetten om misstanden te voorkomen. Daarnaast zorgt de wet voor juridische hulp voor slachtoffers in productielanden, zodat zij bij misstanden makkelijker de kosten kunnen verhalen op de verantwoordelijke bedrijven.

Welk probleem lost de wet op?

Niet elk land heeft stricte regelgeving over milieuvervuiling en dwangarbeid in het productieproces. In veel landen is due diligence niet meer dan het invullen van een vragenlijst, die vervolgens niet streng en/of onafhankelijk gecontroleerd wordt; zolang het geleverde product voldoet aan de eisen, wordt er verder bijna geen onderzoek gedaan naar hoe en door wie het product wordt gemaakt. Deze wetgeving verandert dat. Als een bedrijf straks bijvoorbeeld wordt gelinkt aan ernstige milieuvervuiling, kan het straks niet meer zeggen dat het zich aan lokale wetgeving hield en dus niet strafbaar is. Het bedrijf zal actief moeten controleren op risico's die komen kijken bij productie van een bepaald product of in een bepaalde regio. 

Hoe lost de wet dit probleem op?

De wet zorgt voor een Europese productiestandaard die niet alleen geldt voor productie binnen Europa, maar in alle landen die Europese producten produceren. Ten eerste zorgt de wet voor sancties voor bedrijven die niet aan de standaard voldoen, bijvoorbeeld door hun producten te weren van de Europese markt. Ten tweede pakt de wet ook het juridische voordeel van corporates tegenover arbeiders in productielanden mee; de een heeft vaak een sterk legal team tot zijn beschikking en daarnaast de financiële slagkracht om rechtszaak na rechtszaak aan te spannen, de ander heeft dat niet. In dit wetsvoorstel wordt onder andere gekeken naar support voor mensen die misstanden willen aankaarten, zodat zij dit voor rechtbanken in de EU kunnen doen. 

Wat voor gevolgen heeft dit?

Ondanks dat de wet nog geen specifieke sancties noemt en er nog een hoop geschaafd zal worden, is het een geweldig signaal van de EU; we kunnen onze handen niet langer wassen in onschuld en leggen de verantwoordelijkheid bij diegene die de meeste invloed hebben op productieketens. Daarnaast geeft het aan dat als we de klimaatdoelen willen halen, we verder moeten kijken dan de productie binnen Europa alleen.

Betekent het dat alle producten vanaf nu eerlijk en duurzaam worden geproduceerd als er vandaag wordt ingestemd met de wet?

Nee, het zal nog minstens 2 jaar duren voordat de wet in werking treedt. De EU-lidstaten moeten het eerst eens worden met de precieze inhoudt en bedrijven moeten de kans krijgen om zich voor te bereiden op de nieuwe wet. Hoe duurzamer een bedrijf nu al produceert, hoe makkelijker dat zal zijn!

Extra leuk? De Nederlandse Europarlementariër Lara Wolters (PvdA) nam het initiatief voor deze wet. Via haar website houdt ze je op de hoogte over ontwikkelingen!

Meer informatie over het wetsvoorstel vind je op de websites van de EU.