Waarom GOTS gecertificeerd biologisch katoen zoveel beter is dan ‘gewoon’ katoen

Als je een beetje gaat verdiepen in de duurzaamheid van kleding, dan zul je er al snel tegenaan lopen dat het meest gebruikte materiaal in kleding flink vervuilend is. Katoen wordt in 40% van al onze kleding gebruikt. Dit natuurlijke materiaal is verantwoordelijk voor 6% van al ons pesticide gebruik en 16% van al ons insecticiden gebruik, gebruikt gigantische hoeveelheden water, wordt zelden eerlijk geproduceerd, en draagt ook nog eens flink bij aan het kledingafval probleem.

Kan katoen ook duurzaam en eerlijk geproduceerd worden? Dat kan zeker! De Global Organic Textile Standard (GOTS) is een van de beste keurmerken om aan te herkennen dat een kledingstuk met duurzaam biologische katoen is geproduceerd. In deze blog leggen we uit waarom GOTS gecertificeerd katoen zoveel beter is dan ‘regulier’ katoen.

Vrij van gif!

De hoeveelheid gif die gebruikt wordt voor het maken van een katoenen kledingstuk is groot. Er gebeurt bijna in elke stap van het productie proces wel iets met gevaarlijke chemicaliën:

1. De katoenplanten worden ondergespoten met pesticiden en insecticiden.
2. De katoenbollen krijgen een chemische natbehandeling. Dit is belangrijk omdat er een waslaagje op het katoen zit dat water afstoot. Niet zo handig als je de stof wilt verven. Daarom wordt dat laagje er in een chemisch proces afgehaald.
3. Vervolgens wordt de katoen geverfd. Deze verf bevat vaak ook allemaal gevaarlijke stoffen en deze worden meestal ook samen met afvalwater gewoon in de lokale rivier gedumpt. 

Voor GOTS gecertificeerde katoen gaat dit gelukkig anders. Een stof kan alleen het GOTS keurmerk krijgen als er gebruik is gemaakt van biologische geteelde planten. Dit betekent dat er geen pesticiden, insecticiden, en genetisch gemodificeerde zaden gebruikt mogen worden. Dat scheelt dus al een hoop gif!

Vervolgens mogen producenten die de katoenbollen verder verwerken alleen op een milieuvriendelijke manier de natbehandeling doen. Er zijn strenge voorwaarden verbonden wat voor chemicaliën er gebruikt mogen worden en er moet goed worden omgegaan met de restproducten. Afvalwater moet eerst behandeld worden voordat het weer terug de natuur in mag.

Dit betekent dat het eindproduct ook geen giftige stoffen bevat. Dat is fijn voor het milieu, maar ook wel fijn voor jezelf aangezien de kleding in direct contact is met je huid. Dit geldt natuurlijk al helemaal voor kinderkleding!

Zoals dit leuke walvis shirt te koop bij Fairy Positron

Duurzamer water gebruik

Dat het veel water kost om een katoenen kledingstuk te maken weten we inmiddels wel. Maar hoe zit het precies met deze verdeling. Dit zochten we uit in de blog: Dit is waarom het zoveel water kost om een spijkerbroek te maken. Uit dit artikel blijkt dat het watergebruik van een kledingstuk als volgt verdeeld wordt:

• 87% voor de katoenteelt. Ongeveer de helft hiervan is gemiddeld regenwater. Regenwater gebruik in niet zo problematisch natuurlijk, en in sommige gebieden kan de katoenteelt zelfs helemaal draaien op regenwater. Helaas zijn er ook gevallen waarbij meren droogvallen door overmatig watergebruik.
• 10% voor het natte proces en verven. Dit is niet alleen water dat gebruikt wordt om de stof goed door de verf te mengen, maar ook de hoeveelheid water die nodig is om de gedumpte giftige stoffen niet meer te giftig te maken. Dit is dus eigenlijk de hoeveelheid water die je vervuild.
• 3% door verspilling van stoffen. Door snijverliezen, restjes stof, stoffen met een foutje erin, etc. wordt er nog best veel stof verspilt. Omdat voor deze stof wel katoen is geteeld en de stoffen wel helemaal behandeld zijn, kan dit worden gezien als een extra verlies op een kledingstuk. 

Stoffen die het GOTS keurmerk hebben zijn een stuk minder dorstig. Er moet namelijk op een stuk duurzamere manier met water worden omgegaan:

• GOTS controleert niet zelf bij katoenteelt, maar een stof mag alleen een GOTS keurmerk hebben als de katoenteelt biologisch gecertificeerd is. Biologische katoenboeren worden namelijk vaak door kleine lokale instanties biologisch gecertificeerd. GOTS werkt wel alleen met katoen dat goedgekeurd is door een standaard in de IFOAM familie. Daar zitten een flink aantal voorwaarden aan, waaronder dat er ook op een duurzame manier met water moet worden omgegaan.
• Voor het natte proces gelden bij GOTS strenge voorwaarden. Er moet altijd op een duurzame manier met water worden omgegaan en het water moet altijd behandeld worden voordat het terug de natuur in mag.

Bij GOTS stoffen wordt er dus een stuk bewuster met water omgegaan. Uit een levenscyclusanalyse (LCA) onderzoek van Textile Exchange blijkt zelfs dat biologische katoen 91% minder water gebruikt dan conventioneel katoen! Dit klopt echter niet helemaal omdat dit een vergelijking was tussen twee LCA’s (eentje biologisch en eentje niet), en de conclusie vervolgens heel breed was getrokken voor al het katoen. Er nog heel veel variatie zit tussen katoen dat in verschillende landen bijvoorbeeld wordt geteeld, dus deze generalisatie is iets te snel gemaakt. Toch kun je ervan uitgaan dat biologisch katoen een stuk minder water verspild dan conventioneel katoen.

Eerlijke productie

Goede werkomstandigheden zijn bij katoenteelt en verwerking vaak ver te zoeken. Gelukkig kun je er bij GOTS gecertificeerd katoen vanuit gaan dat het op een eerlijke manier is geproduceerd. Ze hebben strenge regels over de veiligheid en hygiëne van de werkplaatsen, over de werktijden, rechten om vakbonden te vormen, en er moet ook een plan gemaakt worden voor het bereiken van een leefbaar loon.

GOTS controleert zelf vooral in het verwerkingsproces van het katoen, maar de katoenteelt moet dus extern gecertificeerd zijn als biologisch en hier zitten ook sociale regels aan verbonden. Katoen die beide GOTS en Fairtrade gecertificeerd is, zou dus nog beter zijn, want dan weet je dat ook de teelt volledig aan goede werkomstandigheden voldoet.

Ondergoed van Comazo (te koop bij Lotika) is beide Fairtrade en GOTS gecertificeerd, zo weet je zeker dat het goed zit!

Kleding kopen van GOTS gecertificeerd biologisch katoen maakt dus een groot verschil als je het vergelijkt met ‘gewoon’ katoen. Maar GOTS houdt zich vooral bezig met het controleren dat er wel biologisch katoen wordt gebruikt en dat de verwerking op een eerlijke en milieuvriendelijke manier gebeurt. Als je dus ook echt zeker wilt zijn dat de katoen helemaal eerlijk is geproduceerd dan wil je ook dat het een Fairtrade keurmerk heeft.