De R-ladder: de 6 R’en van de circulaire economie

Probeer je meer milieuvriendelijker kledingkeuzes te maken, maar weet je niet waar te beginnen?

Een handige methode om te gebruiken is de zogenoemde R-ladder. Deze ladder bestaat uit 6 stappen die de mate van circulariteit aangeven. Hoe hoger op de ladder, hoe minder grondstoffen er gebruikt hoeven te worden. 

In de blog van vandaag zoomen we in op de 6 trappen van de R-ladder; een veelgebruikt model in de circulaire economie. We vertellen niet alleen per stap wat jij in je rol als consument kunt doen, maar vatten ook samen hoe duurzame modemerken deze stappen nemen.

Wat zijn de R's van duurzaamheid?

De 6 R's van duurzaamheid zijn:

1. Rethink (Heroverweeg)
2. Refuse (Weiger)
3. Reduce (Verminderen)
4. Reuse (Hergebruiken)
5. Repair (Repareren)
6. Recycle

Door deze stappen te volgen, maak je over het algemeen duurzamere keuzes. De R-ladder legt ook de basis voor een circulaire economie.

In sommige modellen worden er nog extra R’en toegevoegd. Zo zie je vaak als stap 7 “Recover” (Terugwinnen). Omdat deze stap het verbranden van materialen met energieterugwinning inhoudt, slaan we hem in deze blog over. We gaan er namelijk vanuit dat maar heel weinig van ons dit op kleine schaal kunnen toepassen.

Wat zijn de 6 R's om mode duurzaam te maken?

Om duidelijk te krijgen wat deze R’s nou precies inhouden en waarom ze bij een circulaire economie horen, kijken we in deze blog op twee manieren naar de 6 R's van duurzaamheid in de mode.

Per R leggen we uit wat het voor jou als consument betekent, maar ook hoe modeontwerpers en duurzame merken deze R gebruiken in hun productieproces.

Voor duurzame modemerken is het R-model namelijk een geweldige manier om duidelijk te maken waarom ze precies duurzaam zijn en zich te onderschijden van greenwashing.

Helaas proberen veel fast fashion merken zichzelf namelijk voor te doen als duurzaam door zich af en toe bezig te houden met de laatste twee R’en (Repair en Recycle) en belangrijke eerdere stappen overslaan.

1. Rethink (Heroverweeg)

Waarom dit de eerste stap is? Omdat we misschien wel de grootste impact kunnen hebben op de planeet door een stap terug te doen voordat we nieuwe kledingstukken maken of kopen.

Rethink - voor modeontwerpers en duurzame merken:

• Beoordelen of ze te veel kleding produceren (sommige ultra-fast fashion merken plaatsen elke week weer duizenden nieuwe kledingstukken online!).
• Beoordelen of ze kleding ontwerpen op de meest milieuvriendelijke manier. Bijvoorbeeld: "Hoe kunnen we ervoor zorgen dat dit kledingstuk langer meegaat om afval te verminderen? Is het ontworpen op een manier die gemakkelijk te repareren en recyclen is? Kunnen we giftige chemicaliën vermijden?".

Rethink - voor jou als consument:

• Verander je kijk op mode: "Zie ik kleding als wegwerpartikel? Koop ik telkens kleding terwijl ik dat niet echt nodig heb?”.
• Zie je kleding als vriend: een vriend gooi je niet na 3 keer chillen in de vuilnisbak (hoop ik) en zo hoort het voor kleding ook te zijn. Zie je kleding als een levenspartner en bedenk van te voren hoe je er zo lang mogelijk mee gaat doen.

2. Refuse (Weiger)

Alleen omdat we gewend zijn iets op een bepaalde manier te doen, betekent niet dat het ook de beste manier is.

Refuse - voor modeontwerpers en duurzame modemerken:

• Weigeren om trends te volgen. In plaats daarvan ontwerpen duurzame bedrijven tijdloze ontwerpen die langer dan één seizoen leuk zijn. Dat hoeft echt niet te betekenen dat je kleding er saai uit hoeft te zien, kijk bijvoorbeeld maar naar merken als Noumenon of IZZI.
• Deze stap van duurzaamheid in de mode betekent ook weigeren om kledingarbeiders uit te buiten of goedkope materialen te gebruiken die een veel impact hebben op het milieu, zoals bijvoorbeeld regulier katoen of polyester.

Refuse - voor jou als consument:

• Voorkom overbodige en random kledingaankopen. Vraag jezelf voor elke aankoop af: "Heb ik dit echt nodig? Past het bij de rest van mijn garderobe? Kan ik me voorstellen dat ik dit jarenlang draag?" En als het antwoord nee is, weiger het dan!
• Deze stap van duurzaamheid kan ook gaan over eerlijk zijn tegen je omgeving: kopen ze voortdurend fast fashion kleding voor jou die je niet wilt? Bedank hen voor het gebaar, maar leg uit waarom je dit eigenlijk niet zo ziet zitten en vraag hen ermee te stoppen. Om toch wat te doen met jullie fashion cravings zou je kunnen voorstellen om samen elke maand naar een kledingbibliotheek te gaan om leuke items te lenen!

3. Reduce (Verminder)

Deze stap van duurzaamheid in de mode kan op verschillende manieren worden toegepast, maar het draait vooral om het verminderen van hoeveel je verbruikt en de uitstoot die daarbij komt kijken.

Reduce - voor modeontwerpers en duurzame merken:

• Consumenten helpen om bewuste aankopen te doen. Dus geen flash sales waarbij je maar één dag mega kortingen geeft!
• Nieuwe manieren vinden om minder energie, plastic, verpakkingen, enzovoort te gebruiken.

Reduce - voor jou als consument:

• Al koop je alleen maar tweedehands of van de meest duurzame merken: overconsumptie is nooit duurzaam. Voor ons was dit één van de lastigste stappen. We waren zo verslaafd aan kleding kopen en steeds weer nieuwe dingen in onze kast hangen, dat we platformen als The Next Closet en United Wardrobe (destijds, nu overgenomen door Vinted) helemaal uitspeelden. Wat ons hielp, was om op zoek te gaan naar de psychologie achter ons koopgedrag. Telkens als we weer bijna op ‘bestellen’ klikten vroegen we ons af “waarom?”. Vaak genoeg was de enige reden dat we een slechte dag hadden gehad en vonden dat we een nieuw kledingstuk verdienden. Tegenwoordig hebben we andere coping mechanismes en gaan we dan bijvoorbeeld een lekker lange wandeling maken of bij een vriend(in) langs, dat werkt op de lange termijn ook veel beter dan kleding kopen!
• Probeer meer te halen uit de kleding die je al in je kast hebt hangen. Wat dacht je bijvoorbeeld van een capsulegarderobe? Waarmee je met een paar basisitems varieert om tientallen verschillende outfits te maken.
• Zoek nieuwe manieren om de negatieve impact van je aankopen te verminderen. Bijvoorbeeld, je kunt je uitstoot verminderen door twee items tegelijk bij dezelfde online winkel te bestellen in plaats van twee aparte bestellingen (er vanuitgaand dat je ze echt nodig hebt).

4. Reuse (Hergebruik)

Helaas dragen we onze kledingstukken gemiddeld maar 7 (!!!) keer.

Van de 6 R's van duurzaamheid in de mode zorgt hergebruik/herdragen ervoor dat een kledingstuk of materiaal langer in omloop blijft.

Reuse - voor modeontwerpers en duurzame merken:

• Een take-back scheme kan ervoor zorgen dat je materialen kunt hergebruiken.

Reuse - voor jou als consument: 

• Draag je kledingstukken zo vaak mogelijk (minimaal 30 keer wordt beschouwd als het minimum om de milieubelasting van een kledingstuk te rechtvaardigen).
• Word een trotse outfit repeater! Sluit je aan bij beroemdheden als Kate Middleton, Jennifer Lopez en Selena Gomez die hun outfits vaker dragen. Dat je maar één keer in de zoveel tijd gezien mag worden in eenzelfde outfit of voor elk feestje weer iets nieuws nodig hebt, is een mentaliteit die is gecreëerd door fast fashion - en gepromoot door veel influencers - om meer kleding te verkopen.
• Haal meer uit je kleding en gebruik stylingapps als Whering, Stylebook of SaveYourWardrobe. Helemaal uitgekeken op de kleding in je kast? Wedden dat je na een stylingsessie door Indiaaninjekast ineens weer genoeg inspiratie hebt zonder ook maar IETS nieuws te hoeven kopen!

5. Repair (Repareer)

De kwaliteit van kleding is de afgelopen jaren enorm afgenomen. Veel fast fashion wordt gemaakt van goedkope materialen en zit vanwege de snelheid waarmee een item geproduceerd moet worden vaak niet goed in elkaar. In de meeste gevallen is het tegenwoordig goedkoper om een nieuw item te kopen, dan om je oude kleding te laten repareren.

Repair - voor modeontwerpers en duurzame merken:

• Het ontwerpen van duurzame kleding die ook gemakkelijk te repareren is.

Repair - voor jou als consument:

• Gooi je kleding niet weg vanwege een klein scheurtje! Door de levensduur met 1 of 2 jaar te verlengen, vermindert je uitstoot met 24% en verminder je afval.
• Leer je kleding te repareren, of overweeg om ze naar een kleermaker te brengen. In Amsterdam krijg je met je stadspas zelfs 40% korting op het repareren van kleding!

6. Recycle

Recyclen in de mode-industrie is helaas niet de ultieme oplossing: van de 200 miljard kledingstukken die elk jaar worden verkocht, wordt minder dan 1% gerecycled.

Recycle - voor modeontwerpers en duurzame merken:

• Upcycling of het gebruik van gerecyclede materialen, zoals gerecycled polyester. Helaas combineren veel fast fashion merken een klein percentage van deze stoffen met nieuwe stoffen en promoten ze het vervolgens als "gerecyclede kleding".
• Kleding maken van materialen die daadwerkelijk gerecycled kunnen worden. Het gebruik van één materiaal in plaats van een materiaalmix maakt recyclen bijvoorbeeld een stuk makkelijker.

Recycle - voor jou als consument:

• Ga je een kledingstuk écht niet meer dragen? Overweeg dan om het te upcyclen tot iets anders, zoals een tas of kussen.
• Geef het een nieuwe bestemming als cadeau of doneer het aan een goed doel (hoewel het niet zo milieuvriendelijk is als je misschien denkt, is het nog steeds beter dan kleding weggooien).
• Wat dacht je van het organiseren van een kledingruil organiseren?