Is kleding gemaakt in Bangladesh duurzaam?

Bangladesh is de afgelopen weken veel in het nieuws. Tijdens protesten zijn honderden mensen omgekomen of gewond geraakt. Maar wist je dat veel van de kleding die bij ons in de winkels hangt, in Bangladesh wordt gemaakt?

In deze blog daarom een korte deep-dive over Bangladesh als productieland van kleding.

Waarom wordt er zoveel kleding in Bangladesh gemaakt?

• Snelle groei - De kledingindustrie in Bangladesh is inmiddels goed voor 84% van de totale export in het land. Bangladesh is zelfs één van de grootste exporteurs van kleding wereldwijd! Alleen China exporteert meer. De groei is ontstaan doordat het salaris in Bangladesh een stuk lager ligt dan in veel andere landen, waardoor het voor modemerken relatief goedkoop is om daar te produceren. Daarnaast zijn er in Bangladesh veel arbeidskrachten die voor dat loon kunnen en willen werken. Als laatste heeft Bangladesh een aantal aantrekkelijke handelsovereenkomsten, waardoor het voor internationale bedrijven goedkoop is om er te produceren.
  
  
• Subcontracten - Modemerken die grote hoeveelheden, voor lage prijzen in een extreem korte tijdspanne willen, zetten fabriekseigenaren onder druk. Wat er daardoor gebeurt? Fabriekseigenaren nemen een opdracht aan, maar besteden een deel van de opdracht weer uit aan andere fabrieken (subcontractors) om zo de deadlines te kunnen halen. Het gevolg is dat het daardoor vaak onduidelijk is in welke fabriek en onder welke omstandigheden een kledingstuk nou gemaakt is.
  
  

De Rana Plaza Ramp

In 2013 vond één van de dodelijkste rampen plaats in de kledingindustrie toen de Rana Plaza fabriek in Dhaka instortte. Meer dan 1000 mensen stierven en meer dan 2,500 mensen raakten gewond, toen ze in de fabriek kleding aan het maken waren voor merken als Mango, Zara, Primark en Benetton. Toen in 2015 de documentaire The True Cost uitkwam over deze ramp, was dat voor veel mensen (inclusief wij! ;)) het begin om zich in te zetten voor een eerlijkere kledingindustrie.

Accept social-media cookies to watch this Youtube video

Open cookie preferences

Eerlijkere Kledingproductie in Bangladesh na Rana Plaza

Nadat de Rana Plaza ramp de misstanden in de kledingproductie blootlegde, hadden veel mensen als eerste reactie om kleding die gemaakt in Bangladesh te boycotten. Tegelijkertijd leidde het ook tot positieve veranderingen. Bijvoorbeeld:

• Arbeidswet - Bangladesh heeft in 2013 en daarna de Arbeidswet meerdere keren verbeterd. De grootste verandering betrof de manier waarop werknemers die door uitzendbureaus werden ingehuurd werden behandeld. De wet verplichtte nu om ze als standaard werknemers van hetzelfde bedrijf te behandelen en belonen. Aan de andere kant, braken in 2023 nog grote protesten uit toen werknemers de straat op gingen om het minimumloon gelijk te stellen aan een leefbaar loon. Een lokale voorzitter van de Bangladesh Garment and Industrial Workers Federation, Shahidul Islam, en ten minste vier andere kledingarbeiders werden rondom die protesten vermoord.
  
  
• Het Bangladesh Akkoord - In 2013 ondertekenden verschillende organisaties, merken en grote retailers het Bangladesh Fire and Safety Accord. Het akkoord zorgt voor transparantie over wanneer de brandveiligheid van gebouwen waar kleding wordt gemaakt gecontroleerd zijn er door wie. Het lijkt misschien basaal, maar als je beseft dat in veel fabrieken de nooduitgangen meestal waren geblokkeerd door hopen kleding, tafels of zelfs op slot zaten dan besef je dat dit veel levens kan redden. Helaas hebben een aantal grote merken nog steeds het akkoord en/of de opvolger daarvan nooit ondertekend.
  
  
• Duurzaamheid - Bangladesh heeft inmiddels het op één na hoogste aantal GOTS-gecertificeerde fabrieken ter wereld. Het is ook actief lid van het Circular Fashion Partnership, dat gericht is om verspilling in de kledingindustrie te verminderen en investeert in textielrecycling.

Slechte Arbeidsomstandigheden zijn nog steeds gangbaar in Bangladesh

Toch is helaas nog steeds niet alle kleding in Bangladesh onder eerlijke productieomstandigheden geproduceerd. Een aantal van de grootste problemen in de kledingindustrie in Bangladesh zijn:

• Laag minimumloon - Het minimumloon is het minimale loon dat een fabriek moet betalen. In Bangladesh ligt het minimumloon echter 3 keer lager dan het leefbaar loon, wat een loon is waar men van kan rondkomen.
• Weinig toezicht op subcontracten - Ondanks nieuwe regelgeving, is het lastig om dit te handhaven. Er zijn nog steeds zijn 4,500 sweatshops in Bangladesh.. En dat zijn slechts degene waarvan we weten..

In deze sweatshops kom je allerlei misstanden tegen, zoals:

• Lange werktijden - Kledingmakers werken regelmatig shifts van 14 tot zelfs 16 uur, soms 7 dagen per week en zonder uitbetaald te worden voor overuren.
• Laag loon - Het minimum loon is al te laag, maar omdat er vaak ook betaling per geleverd kledingstuk plaatsvindt ligt het daadwerkelijke loon soms nog veel lager.
• Kinderarbeid - Gezien de lage lonen, worden kinderen vaak op jonge leeftijd verplicht om te gaan werken om te helpen in het onderhoud van het gezin.
• Onveilige werkomgeving - Gebouwen zonder nooduitgangen, brandblussers of geschikte ventilatie. Chemicaliën. Gehoorschade door geluid… Miljoenen mensen die in Bangladesh in de kledingindustrie werken betalen de prijs van goedkope kleding met hun gezondheid.
• Uitbuiting van vrouwelijk werknemers - De meerderheid van de werknemers in kledingfabrieken in Bangladesh zijn vrouw. Ze worden vaak ingehuurd op een tijdelijk contract met weinig rechten, worden ontslagen zonder opzegtermijn (vooral wanneer ze gaan trouwen), hun recht op zwangerschapsverlof wordt ontnomen en zelfs fysiek misbruikt. De film Made in Bangladesh ligt dit asepect van de kledingindustrie bloot.

Met meer dan 35 miljoen mensen die in Bangladesh onder de armoedegrens leven, hebben weinig mensen de keuze om iets anders te doen dan te werken onder dit soort omstandigheden.

En zoals eerder genoemd; als mensen in protest komen, is er het risico dat ze ontslagen worden of het zelfs met hun leven moeten bekopen.

Waarom het boycotten van kleding die gemaakt wordt in Bangladesh niet de oplossing is

Een “made in Bangladesh”-label betekent niet automatisch dat je kleding van slechte kwaliteit is of gemaakt in een sweatshop

In plaats van boycotten, heeft het veel meer impact om ethische alternatieven in Bangladesh te supporten. Op die manier zorg je ervoor dat mensen die daarvoor afhankelijk waren van sweatshop banen nu een ethisch alternatief hebben.

• Er zijn veel fabrieken in Bangladesh die op een verantwoorde manier met hun werknemers omgaan en waar de kleding gemaakt wordt zonder milieuvoorschriften te verbreken.
  
  
• Sommige eerlijke modemerken verplaatsen hun kledingproductie naar Bangladesh omdat kledingproductie in andere landen onbetaalbetaalbaar is. Een leefbaar loon in Bangladesh kan een stuk goedkoper zijn dan produceren in Nederland.
  
  
• Kledingfabrieken met goede werkomstandigheden zorgen ervoor dat mensen zich uit de armoede kunnen opwerken. Met een leefbaar loon kunnen kinderen langer op school blijven en hebben ze meer kans op een betere baan. Het is belangrijk dat we deze kledingfabrieken blijven steunen.
  
  

Hoe vind je eerlijke “Made in Bangladesh” kleding?

• Kies slow fashion merken - In tegenstelling tot fast fashion merken, werken slow fashion merken vaak met realistischere deadlines. Op die manier hoeft een fabriekseigenaar niet gebruik te maken van schimmige sub-contracten om een order binnen te halen.
  
  
• Kijk naar transparantie - Oké, dit merk maakt kleding in Bangladesh, maar geven ze meer informatie over in wat voor fabrieken dat gebeurt en door wie de kleding gemaakt wordt? Heeft het merk bijvoorbeeld eigen fabrieken of werkt het samen met anderen. Hoe wordt de fabriek gecontroleerd en door wie? Niet alle kleinere merken delen deze informatie openlijk, maar je kunt altijd via de mail om meer informatie vragen! Bij grotere merken geldt wel; als ze er niets over zeggen, kun je er van uit gaan dat het niet helemaal lekker zit.
  
  
• Bekijk of er bewijs is - “We hebben de plicht om een circulaire toekomst te bevorderen en afval te verminderen”. Klinkt goed? Dit komt letterlijk van de website van SHEIN over hun bedrijfsmodel. Iedereen heeft tegenwoordig wat leuks te zeggen over duurzaamheid en arbeidsomstandigheden, maar door wie worden ze gecontroleerd? Bij grotere merken is het ontzettend belangrijk dat ze keurmerken hebben waarop je kunt bouwen. Zoals bijvoorbeeld de Fair Trade International of de fabriek is een lid van de Fair Wear Foundation.
  
  
• Gebruik Project Cece - Met Project Cece hebben we een impact analyse die een merk invult voordat we ze toelaten op onze website. Door te filteren op ons duurzaamheidslabel “Eerlijke handel” vind je alle merken die hier exceptioneel goed in scoren!