Waarom keurmerken belangrijk zijn maar ook misleidend kunnen zijn

Zoals je misschien wel weet kun je bij Project Cece filteren en keurmerk, laten we alle keurmerken zijn bij de productpagina’s en hebben we een keurmerkwijzer die je uitleg geeft over wat de keurmerken betekenen. Kortom, we vinden keurmerken best belangrijk! 

Maar waarom vinden we keurmerken zo belangrijk, welke keurmerken moet je op letten en welke zijn juist heel misleidend? Keurmerken worden namelijk ook vaak gebruikt om je te overtuigen dat een product duurzaam is, terwijl dat helemaal niet is waar het keurmerk voor staat!

We zijn voor een update van onze keurmerkwijzer (nog in aanbouw) weer helemaal in het onderwerp gedoken en delen graag onze bevindingen met jullie.

Waarom keurmerken zekerheid geven

De supply chain van veel kledingmerken zijn lang en ingewikkeld. Het is moeilijk om goed zicht te hebben op wie bijvoorbeeld de katoen oogst, op welke manier er vervolgens een stof van wordt gemaakt, en dat er vervolgens op een verantwoorde manier een kledingstuk van wordt gemaakt. 

Dit geldt natuurlijk al helemaal als het merk meer dan één materiaal gebruikt, meerdere soorten producten maakt (bijvoorbeeld schoenen en T-shirts), of verschillende onderdelen nodig heeft voor het produceren van een item.

De meeste merken hebben een Code of Conduct, een soort lijst met regels die ze als merk belangrijk vinden. Hier staat eigenlijk altijd in dat ze willen dat er een eerlijk loon wordt betaald, er geen kinderarbeid plaatsvindt, er onder goede werkomstandigheden wordt gewerkt, etc.

Deze Code of Conduct moet vaak aan het begin van een samenwerking door de leverancier worden ondertekend. Maar er wordt niet op gecontroleerd of de leverancier zich ook echt aan de Code of Conduct houdt. Sterker nog, vaak weet het merk donders goed dat ze niet genoeg betalen aan de leverancier dat deze zich aan de Code of Conduct kan houden. Het merk kan vervolgens zeggen dat zij nooit geweten hebben dat er slechte omstandigheden waren, want ze hebben immers een getekend document waarin de leverancier zegt dat er goede omstandigheden zouden zijn. Lekker makkelijk natuurlijk…

Maar ook voor merken die wel echt ethisch willen produceren is het nog knap lastig om de hele supply chain te controleren. Ook al betalen ze een leverancier genoeg om echt ethisch te produceren, dan betekent dat nog niet dat deze het geld niet gewoon in eigen zak steekt. Zelf alle leveranciers frequent controleren kan best lastig zijn en vervolgens moeten wij (de kopers) het ook nog maar geloven.

Hier spelen keurmerken een fantastische rol. Want als een leverancier door een derde onafhankelijke partij is gecontroleerd op strenge criteria, dan kun je er als merk en als consument al een stuk meer op vertrouwen dat het goed zit.

Waarom keurmerken misleidend kunnen zijn 

Keurmerken scheppen een hoop vertrouwen en het is dan ook niet verassend dat daar misbruik van gemaakt wordt. Want naast dat keurmerken vertrouwen scheppen zijn er ook ontzettend veel van en dat is verwarring. Van die verwarring wordt flink gebruikt gemaakt.

Keurmerken die eigenlijk geen keurmerken zijn

We krijgen ontzettend veel aanvragen van merken die trots verkondigen dat ze super eerlijk produceren. Ze hebben namelijk het BSCI (Business Social Compliance Initiative) certificaat. En wat betekent dat? Helemaal niks, want BSCI is geen certificaat, maar een lidmaatschap dat bedrijven een methodologie geeft om hun Supply Chain beter op orde te krijgen. Dat kan inderdaad helpen als een merk echt ethisch wil produceren, maar het bewijst helemaal niks.

Nog eentje waar je mee moet oppassen, maar die wel super waardevol is is de Fair Wear Foundation. Elk merk kan zich namelijk aansluiten bij de Fair Wear Foundation, maar dit betekent niet direct dat ze opeens eerlijk produceren. Wat wel goed is aan een merk dat zich bij de Fair Wear Foundation aansluit is dat de Fair Wear Foundation op onderzoek uit gaat en uitgebreid de arbeidsomstandigheden gaat controleren. De resultaten worden openbaar gemaakt, en het merk wordt geholpen bij het verbeteren van de omstandigheden. 

Alle Fair Wear Foundation Leaders (te zien op hun website) zijn merken die goed scoren en die kun je dan ook zeker vertrouwen op goede werkomstandigheden. De merken bij Project Cece die zijn aangesloten bij de Fair Wear Foundation zijn uiteraard allemaal Leaders ;). 

Fabriek waar MUD Jeans hun spijkerbroeken maakt die in 2016 door de Fair Wear Foundation is gecontroleerd.

Keurmerken die minder betekenen dan je zou denken

We hebben meer dan genoeg merken zien langskomen die met trots vertelde dat al hun materialen ontzettend duurzaam zijn: Ze zijn namelijk OEKOTEX 100 gecertificeerd! Tja.. dat is natuurlijk ontzettend mooi, want materialen met het OEKOTEX 100 label zijn getest op chemicaliën en dat het product geen stoffen bevat die schadelijk zijn voor de huid. Dit is natuurlijk mooi, maar het betekent geen milieuvriendelijke of eerlijke productie.

Ook merken die met trots laten zien dat ze FSC gecertificeerd zijn vinden we een beetje misleidend. FSC is namelijk een papier en hout standaard. Heel goed als al het papier en karton dat je als verpakkingsmateriaal gebruikt duurzaam of gerecycled is, maar of dat nou je hele merk duurzaam maakt…

Tenslotte heb je ook keurmerken die maar op één onderdeel van de supply chain slaan. BCI (Better Cotton Initiative) zorgt zeker voor betere werkomstandigheden en duurzamere productie dan regulier katoen, maar dat betekent niet dat het eindproduct onder dezelfde voorwaarden is gemaakt. Het zegt namelijk niks over de productie van de stof en het in elkaar naaien van de kleding.

Keurmerken die niet door een onafhankelijke partij laten testen

Deze keurmerken zie je ook erg veel. Keurmerken waarbij je als merk een vragenlijst moet invullen, of een zelfcontrole moet doen om het keurmerk te krijgen. Heel goed natuurlijk als de vragen eerlijk beantwoord worden… maar het geeft ook mogelijkheid tot Greenwashing.

Zo heb je bijvoorbeeld het PETA-Approved certificaat waar je een vragenlijst voor moet invullen op de website van PETA en een certificeringsbijdrage die betaald moet worden. Hetzelfde geldt voor het B CORP keurmerk, alleen is hier de procedure veel uitgebreider en moet je als bedrijf een stuk meer bewijs en rapportages leveren (en flink wat meer geld betalen) voordat je het keurmerk krijgt.

Dat maakt deze keurmerken natuurlijk niet nutteloos. Ze laten nog steeds zien dat het merk zelf hier aandacht en moeite in steekt en zelf vindt dat ze het keurmerk verdienen. Een keurmerk waarvan de controle door een onafhankelijke partij gebeurt, is uiteraard wel beter.

Houvast wanneer vertrouwen moeilijk is

Zoals je misschien gemerkt hebt zijn lang niet alle merken op de Project Cece website gecertificeerd. Dit komt vooral, omdat veel van onze merken erg klein zijn en produceren op zo’n kleine schaal dat ze nog zelf kunnen controleren en veel contact hebben met de makers. We vragen dan wel altijd om foto’s en hoe vaak de merken zelf de werkplaatsen bezoeken.

Daarnaast zijn certificeringen soms ook irrelevant. Als een merk bijvoorbeeld alleen in Nederland produceert, als het materiaal altijd duurzaam wordt geproduceerd (bijvoorbeeld Tencel of linnen), of als een designer zelf alle kleding maakt.

Kleding gemaakt voor het merk ORTHODOXX en Makers Unite in Nederland door Syrische vluchtelingen.

Keurmerken bieden vooral een houvast bij grote merken met ingewikkelde supply chains waarvan je ze niet zomaar durft te geloven en waar je iets meer zekerheid wilt hebben. Natuurlijk is er wel eens sprake van corruptie bij keurmerken en kun je het bijna nooit 100% zeker weten dat een kledingstuk helemaal ethisch is gemaakt. Toch zijn keurmerken een belangrijk gereedschap in de transitie naar een duurzamere mode industrie.

Gerelateerde artikelen:

• Het OEKOTEX keurmerk: wat het is en waar het voor staat
• Is leer een bijproduct van de vleesindustrie?

Project Cece is een verzamelwebsite voor eerlijke en duurzame kleding. Door de leukste merken en winkels op één website te verzamelen maken we het makkelijker om duurzame mode te vinden. Neem eens een kijkje in onze shopsectie!

---